Is het een brunch of een high tea? In ieder geval is dit menu een goed excuus om een hele middag in goed gezelschap aan tafel te zitten. De eerste gang is warm en hartig, met soep, bierbrood en kaas uit de oven. Deze wordt gevolgd door een koude gang met wortelquiche, kruidige aardappeltjes en gevulde champignons. Daarna komen de zoete gerechten, die eveneens winterse specerijen bevatten, zoals de kerstig exotische vijgen met sinaasappelroom. Het middagse eetfestijn wordt afgesloten met een verse pot kerstthee en zelfgemaakte truffels. Tussendoor is er voldoende tijd om bij te praten of een pauze in te lassen.

De kerstbrunch is nogal uitgebreid, maar veel gerechten kun je van tevoren bereiden. Ook kun je je gasten vragen één of meer gerechten mee te brengen - in plaats van het afgezaagde flesje wijn.

Het menu is voor acht personen.

Aperitief met prosecco
Hartige koekjes met specerijzaadjes
***
Uiensoep
Bierbrood
Camembert uit de oven
***
Pikante wortelquiche
Gemarineerde aardappeltjes
Gevulde champignons
***
Appeltaartjes met cranberry
Stoofperencake
Vijgen met sinaasappelroom
***

Kerstthee
Truffels

Vooraf

Trakteer je gasten bij binnenkomst op een bruisend kerstaperitief met zachte kaas-specerijen-koekjes. Een feestelijk begin van een paar uur gezellig tafelen met heerlijke hapjes. De koekjes kun je van tevoren bakken, zelfs al enkele dagen. Het aperitief schenk je in zodra je tafelgenoten eraan komen.

Aperitief met prosecco

1 fles prosecco
1 (biologische) sinaasappel
8 stuks steranijs

voor een niet-alcoholische versie:
druivensap
bruisend mineraalwater

• Boen de schil van de sinaasappel goed schoon.
• Rasp lange dunne sliertjes van de schil. (Bewaar de sinaasappel eventueel voor de kerstthee aan het eind van de brunch.)
• Leg in elk glas een stukje steranijs en twee sliertjes sinaasappelschil.
• Schenk de prosecco erbij of, voor de gasten die geen alcohol drinken, 1/3 deel druivensap en 2/3 deel mineraalwater.

Hartige koekjes met specerijzaadjes

150 g bloem
1/2 tl bakpoeder
mespunt zout
25 g Parmezaanse kaas, fijngeraspt
90 g boter
1 eierdooier
maanzaad, venkelzaad, karwijzaad, sesamzaad, nigella of andere zaadjes. Voor de garnering
uitsteekvormpjes

• Zeef de bloem en het bakpoeder boven een kom.
• Voeg het zout toe.
• Voeg de boter toe en kneed de bloem en de boter met je vingers tot een kruimelig geheel.
• Voeg de kaas en de eierdooier toe en kneed alles tot een samenhangend geheel.
• Verwarm de oven voor op 180 graden
• Strooi wat bloem op je werkblad en rol het deeg voorzichtig uit tot een lap van enkele millimeters dik.
• Steek vormpjes uit en druk hier de zaadjes in.
• Leg bakpapier op een bakplaat en verdeel de koekjes hierover. Waarschijnlijk past het niet in één keer en bak je in twee gedeelten.
• Schuif de bakplaat in het midden van de oven en bak de koekjes in 10 minuten gaar.
• Laat de koekjes helemaal afkoelen op een rooster en bewaar ze daarna in een trommeltje of bakje met deksel tot gebruik.

Warm

De gasten zijn gearriveerd, het voorafje is gegeten en gedronken. Tijd voor iets warms: uiensoep, bierbrood en ovencamembert. Het bierbrood combineert prima met de uiensoep, en de warme camembert uit de oven maakt het helemaal af. Geef elke gast een klein kopje soep en zet het bierbrood en de camembert midden op de tafel.

Uiensoep

5 middelgrote uien (ca. 500 g in totaal)
1 rode ui
4 tenen knoflook
2 kleine ingelegde chilipepertjes, of 1 vers pepertje
6 tl karwijzaad (ongemalen)
1 laurierblaadje
1 borrelglaasje witte balsamico of droge witte wijn
6 el bloem
3 el bruine suiker
een snufje kurkuma (of kerriepoeder)
olijfolie
1,5 l water
peper en zout

• Schil de uien (inclusief de rode), snij ze in vieren en de partjes vervolgens in schijfjes. Snij de pepertjes en de knoflook fijn (of pers de knoflook).
• Giet een fikse scheut olijfolie in een pan en fruit uien, pepertje, knoflook en karwijzaad.
• Voeg na 1 minuut de balsamico (of witte wijn), suiker en laurierblaadje toe en laat het geheel op laag vuur 10 minuten sudderen
• Strooi de bloem over het uimengsel, vermeng goed en voeg onder stevig roeren langzaam het water toe (plus een snuf kurkuma of kerriepoeder, voornamelijk voor de kleur). Breng op smaak met peper en zout en kook de soep nog 15 minuten. Regelmatig roeren.
• Verwijder het laurierblaadje en serveer in kleine soepkommetjes

De soep kun je prima een dag van tevoren in zijn geheel voorbereiden. Voor het serveren op laag vuur op temperatuur brengen.

Bierbrood

400 g tarwebloem
3 tl bakpoeder
½ tl zout
1 flesje Palm, op kamertemperatuur
1 kleine ui
75 gram stilton

• Verwarm de oven voor op 190 graden.
• Pel en snipper het uitje.
• Verhit een beetje olijfolie en fruit de ui mooi goudbruin. Laat de ui afkoelen.
• Meng bloem, bakpoeder en zout door elkaar in een kom.
• Voeg het bier, de ui en de stilton toe.
• Roer alles met een pollepel door elkaar tot het deeg net gemengd is.
• Stort het deeg op een bakplaat bekleed met bakpapier en vorm het tot een mooi brood.
• Bak het 40 minuten in de voorverwarmde oven. Het brood is gaar als het hol klinkt als je erop klopt.
• Laat het brood een half uurtje afkoelen voor je het serveert.

Camembert uit de oven

2 camemberts in een houten bakje
2 tenen knoflook
2 pepertjes, vers of ingelegd
olijfolie
peper uit de molen

• Haal de camemberts ruim van tevoren uit de koelkast. Verwarm de oven voor op 180 graden.
• Neem de camemberts uit de bakjes en verwijder het plastic omhulsel. Als de houten bakjes niet dicht genoeg zijn, bedek je de bodem met bakpapier, zodat de kaas er niet uitlekt. Leg de camemberts weer terug in de bakjes.
• Kerf een ruitachtig patroon in de bovenkant van de camemberts. Pers boven elke camembert een teentje knoflook uit en masseer dit in de kerven. Doe hetzelfde met het fijngesneden pepertje. Besprenkel de camemberts met olijfolie.
• Bak de camemberts 20 minuten in de oven, tot ze zacht zijn.
• Haal ze uit de oven en sla de bovenste rand naar buiten toe open. Bestrooi met peper en serveer.
• Je kunt de warme, vloeibare binnenkant van de camembert eten, maar de randjes natuurlijk ook.

Hartig

De tweede gang bestaat uit hartige gerechten die koud worden geserveerd. Je kunt dus net zo lang over deze gang doen als je zelf wilt, of een korte pauze inlassen.

Pikante wortelquiche

300 g wortel
2 teentjes knoflook
2 eieren
100 g kwark
stukje gember (ca 1 cm³)
1 tl kaneel
1 tl venkelzaad, gemalen
1 tl kurkuma
een snufje kruidnagel
6 kardemompeulen (alternatief 1 tl gemalen kardemomzaad, peulen zijn smaakvoller)
1 chilipepertje, gedroogd
2 tl zout
2 tl (basterd-)suiker
150 g bladerdeeg (koelschap of diepvries)
2 tl paneermeel

een ronde bakvorm van 20 cm diameter

• Verwarm de oven voor op 180 graden.
• Snij de wortel in zeer fijne reepjes (bijvoorbeeld met een keukenmachine).
• Kneus de kardemompeulen in de vijzel, verwijder de schil, maal de zaadjes fijn.
• Voeg de kardemom en de andere specerijen, het zout en suiker toe aan de wortels.
• Pers de knoflook, rasp de gember, verbrijzel het chilipepertje en voeg ze ook toe.
• Kluts de eieren en meng deze samen met de kwark door het wortelmengsel. Schep het mengsel flink door.
• Rol het bladerdeeg uit (als dat niet al voor je gedaan is).
• Vet de bakvorm in en bekleed deze met het bladerdeeg. Snij de overhangende randjes weg en bestrooi de bodem met paneermeel (dat voorkomt dat het deeg zompig wordt).
• Stort de vulling in de deegvorm.
• Bak de wortelquiche 40 minuten. Laat hem afkoelen en zet de afgekoelde taart in de koelkast.
• Snij de quiche in 8 (of meer) stukjes en serveer hem.

De wortelquiche kun je prima een paar dagen van tevoren in zijn geheel voorbereiden.

Gemarineerde aardappeltjes

1,2 kg vastkokende aardappelen
½ el (ca. 25 korrels) piment
3 tl gedroogde tijm
3 tl komijnzaad
2 kleine gedroogde chilipepertjes
4 tl zeezout (grove korrels)
2 teentjes knoflook
1 kleine citroen
6 el olijfolie
verse tijm (optioneel, voor het serveren)

• Schil de aardappelen en snij ze in vingerdikke schijven.
• Stoom de aardappelschijven (in een stoommandje dus), zonder zout in ca. 15 minuten beetgaar.
• Maak, terwijl de aardappelen gaar stomen, de marinade:
  • Maal de pimentkorrels fijn in de vijzel.
  • Voeg tijm, komijnzaad, chilipepertjes en zeezout toe en maal ook deze fijn.
  • Pers nu de teentjes knoflook boven de vijzel en knijp ook het sap uit de citroen (vang de pitjes op).
  • Vijzel het geheel tot een grove puree.
  • Voeg de olijfolie toe en meng dit alles goed.
• Leg de gestoomde aardappelen in een schaal en giet hier de marinade over. Meng alles goed (dit gaat het best met je handen).
• Laat de aardappelen een uurtje afkoelen, dek de schaal af en zet deze in de koelkast totdat je ze wil serveren.
• Leg per persoon zes aardappelschijven op een bordje en garneer de bordjes met een paar takjes tijm, mocht je die toevallig voorhanden hebben.

Gevulde champignons

1 bakje witte champignons (250 g)
1 teen knoflook
1 el Provençaalse kruiden
een halve fles rode wijn (375 ml)
2 el cottage cheese
1 el Parmezaanse kaas
1 el gesnipperde peterselie
zout, peper

• Maak de champignons schoon met een stukje keukenpapier en snij het onderste plakje van de stelen.
• Haal het velletje van de teen knoflook en snijd hem in drieën.
• Doe de knoflookstukjes, de Provençaalse kruiden en de champignons in een middelgrote pan, zodat de bodem egaal bedekt is.
• Schenk er rode wijn bij totdat de champignons gaan drijven. Daar heb je ongeveer een halve fles voor nodig. Een deel van het vocht verdampt, dus wees niet te zuinig.
• Breng de wijn met de champignons aan de kook. Laat ze een uur op een laag pitje doorkoken en roer het geheel af en toe om.
• Schep de paddenstoelen met een schuimspaan op een bord en laat ze afkoelen.
• Prak de cottage cheese met de Parmezaanse kaas en zout en peper naar smaak door elkaar.
• Meng de peterselie erdoorheen.
• Trek voorzichtig de stelen uit de hoeden van de champignons. (Deze kun je gebruiken in een omelet, quiche, salade of risotto op een andere dag.)
• Vul elke champignonhoed royaal met het kaas-peterselie-mengsel.
• Dek de champignons af en zet ze tot gebruik in de koelkast.

Dit gerecht kun je in zijn geheel van tevoren bereiden.

Zoet

De klok tikt verder en op dit moment krijgt de brunch meer het karakter van een high tea. Na de twee hartige gangen is het nu tijd voor koffie of (kruiden-)thee met zoete lekkernijen: appeltaartjes, stoofperencake en vijgen met sinaasappelroom. Ook in deze gang gebruiken we lekker veel winterse specerijen.

Appeltaartjes met cranberry

135 g boter + een klontje
220 g bloem
1,5 tl bakpoeder
1,5 tl kaneel
100 g basterdsuiker
1,5 tl koekkruiden
1,5 tl kaneel
2 el cranberrycompote
citroensap
1 zakje vanillesuiker
3 appels
35 g rozijnen
poedersuiker (optioneel)
een muffinbakplaat

• Verwarm de oven voor op 180 graden.
• Snij de appels in kleine blokjes, ongeveer een halve centimeter bij een halve centimeter. Doe de appel in een kom en sprenkel er citroensap over (zo voorkom je dat de appels bruin worden). Roer kaneel, koekkruiden, rozijnen en de vanillesuiker door de appelblokjes.
• Maak het deeg: zeef de bloem met het bakpoeder boven een kom. Doe de basterdsuiker erbij en roer door het elkaar. Snij de boter in blokjes en kneed deze met je handen door bloem. Als alle boter goed door het deeg is gekneed, laat je het deeg even rusten.
• Verwarm het klontje boter in een koekenpan. Bak het appelmengsel een paar minuten op laag vuur, tot de appels zacht worden. Voeg nu de cranberrycompote toe en roer even, tot het mooi verdeeld is door het appelmengsel.
• Verdeel het deeg in 9 gelijke stukken. Acht van de stukken deeg duw je met je duimen in een muffinvorm. Zorg dat je het deeg goed verdeelt, dan worden de taartjes mooi gelijkmatig gaar. Verdeel het appel-cranberrymengsel over de acht deegbakjes in de muffinvorm. Het laatste deel deeg kun je nu uitrollen en in een feestelijk vormpje uitsteken (wij gebruikten een stervormpje).
• Leg de deegvormpjes op de taartjes en bak ze 30 minuten in de voorverwarmde oven.
• Laat de taartjes 10 minuten afkoelen voor je ze uit de vorm haalt. Bestrooi ze voor het serveren eventueel met poedersuiker.

Stoofperencake

3 stoofpeertjes (uit pot, blik of zelf gestoofd)
225 g bloem
2 tl bakpoeder
1 tl kaneel
175 g suiker + 1 eetlepel
225 ml water
1 tl vanille extract
5 el olie (wij gebruikten milde olijfolie)
100 g rozijnen

• Verwarm de oven voor op 180 graden.
• Vet een taartvorm in en strooi een eetlepel suiker op de bodem.
• Snij de peertjes in plakjes en leg ze in waaiervorm op de bodem van de taartvorm.
• Zeef de bloem met het bakpoeder in een kom. Voeg rozijnen, suiker, olie, water, kaneel en vanille toe. Roer goed door elkaar tot een mooi beslag.
• Giet het beslag over de peertjes in de taartvorm.
• Bak de taart ongeveer 30 minuten in de voorverwarmde oven, of tot een satéprikker schoon uit de cake komt.
• Laat de cake een half uur afkoelen voor je hem voorzichtig uit de vorm haalt.
• Serveer de cake met de peertjes aan de bovenkant, bestrooid met poedersuiker.

Vijgen met sinaasappelroom

4 verse vijgen
100 g zachte roomkaas
1 vanillestokje
1 (biologische) sinaasappel

Vooraf

• Boen de schil van de sinaasappel met warm water schoon en rasp de schil fijn.
• Snij het vanillestokje in de lengte doormidden en schraap de zaadjes eruit.
• Meng de sinaasappelrasp en de vanille goed door de kaas.
• Voeg 1 eetlepel sap van de sinaasappel toe om het wat smeuïger te maken. (Gebruik de rest van de sinaasappel eventueel voor de kerstthee). Liefhebbers kunnen daarnaast een theelepel sinaasappellikeur (Cointreau) toevoegen, maar dat hoeft zeker niet.
• Zet de room tot gebruik in de koelkast.
• Zorg dat de vijgen bij de brunch op kamertemperatuur zijn, dus haal ze op tijd uit de koelkast als je ze daarin bewaart.

Serveren

• Was de vijgen voorzichtig en snij ze doormidden.
• Doe de sinaasappelroom in een spuitzak of garneerspuit en garneer elke vijgenhelft met een toef room.

Ter afsluiting

Je hebt heerlijk gebruncht en eigenlijk heb je genoeg gehad. En toch zijn er voldoende redenen om aan tafel te blijven zitten: er zijn goede gesprekken gaande, de kinderen spelen rustig, en stiekem is er nog een gaatje over voor iets zoets. Waarom dus niet nog een pot kerstthee zetten en deze serveren met zelfgemaakte truffels?

Kerstthee

1,5 l water
2 schijven sinaasappel
1 kaneelstokje
8 kardemompeulen
4 kruidnagels
2 eetlepels losse, zwarte thee (ongeveer 8 gram)

• Doe alle ingrediënten, behalve de thee, in een pan.
• Breng aan de kook en laat 20 minuten zachtjes doorkoken.
• Zet de warmtebron uit, roer de zwarte thee door de andere ingrediënten en laat het geheel 10 minuten trekken.
• Schenk de thee door een zeef in een voorverwarmde theepot of direct in de glazen of kopjes.
• Wil je de smaak verzachten, roer dan een beetje honing door je thee.

Truffels

150 g extra pure chocolade (75%)
80 ml kokosmelk
1/2 tl vanille-extract
een snufje zout
cacaopoeder, kokosrasp, poedersuiker of fijngehakte nootjes

voor de minttruffels:
1 tl pepermuntextract (te koop in de betere supermarkt of in een kookwinkel)

voor de sinaasappeltruffels:
de rasp van 1 biologische sinaasappel
2 tl cointreau of grand marnier

• Smelt de chocolade 'au bain marie' in een kommetje boven een pannetje met kokend water. Blijf roeren tot alle chocolade gesmolten is.
• Neem het kommetje voorzichtig van de pan en roer de kokosmelk door de chocolade.
• • Als je minttruffels gaat maken roer je ook het pepermuntextract erdoor.
  • Ga je voor de sinaasappeltruffels, dan mag nu de sinaasappelrasp en de likeur erbij.
• Laat het mengsel een paar uur afkoelen en opstijven in de koelkast.
• Rol dan balletjes van gelijke grootte van het chocolademengsel. Rol de balletjes bijvoorbeeld door cacaopoeder, kokosrasp, poedersuiker of fijngehakte nootjes voor een mooie afwerking.
• Laat de truffels nog een nachtje opstijven in de koelkast.
• Bewaar ze op een koele plaats in een luchtdichte trommel.