Kumpir! (2008)

Heb je zin om aan tafel te koken, maar wil je eens iets anders dan kaasfondue, gourmet of tafelgrill? Dan is het kerstmenu Kumpir misschien wel iets voor je. Het is een menu van gepofte grote aardappels, die je aan tafel vult met heerlijke, knapperige salades en lekkere sauzen.

'Laten we gezellig aan tafel aardappels gaan vullen.'
'Aardappels vullen? Ben je wel goed bij je hoofd, het is Kerst ja. Een beetje gezellig kan echt geen kwaad.'
'Maar het is net zoiets als gourmet. Als fondue. Raclette. Met heerlijke sauzen en salades vult iedereen zijn eigen heerlijke, gepofte aardappel naar smaak. In Turkije zijn ze er dol op!'

Nou ja, we moeten eerlijk zijn, in Turkije is Kumpir eigenlijk straatvoedsel. Er zijn daar een soort snackbars met enorme saladebars en de mannetjes van de kumpir-winkel vullen je aardappel met de salades en sauzen die jij lekker vindt. Maar wij dachten: dat kan ook aan tafel. Heel anders dan gourmetten is het niet: je kunt salades maken naar ieders smaak, en ook aardappels lust iedereen wel. En als je niet zo van aardappels houdt, dan laat deze manier van aardappel-eten je wel anders denken. Bovendien zijn kinderen, oma's, tantes en schoonfamilie vaak ook dol op aardappel.

Menu
(vier personen)
Gepofte aardappels
Cacik
Cole-slaw
Duitse rodekoolsalade
Bulghursalade
Bietensalade
Zuurkoolsalade
De extra's
De sauzen
Variatieopties
Ervoor en erna

Gepofte aardappels

Voor dit gerecht heb je vier grote bakjes/schaaltjes (ovaal of rechthoekig) met een lage rand nodig. In elk schaaltje moet een in de lengte opengesneden aardappel goed passen. Eigenlijk een soort aardewerken versie van het bakje waar de aardappel op het filmpje hieronder in zit. Je kunt, als je erg handig bent, eventueel ook zelf iets vouwen van aluminiumfolie. De rand van de aardappel moet in ieder geval dadelijk met vullen aan tafel van de rand van het bakje enige steun krijgen. Bij Blokker, Hema of Dille en Kamille vind je zo'n schaaltje zeker. Wij haalden witte ovalen van Blokker voor een paar euro per stuk, Dille en Kamille heeft rechthoekige éénpersoonsovenschaaltjes waar het ook mee kan. Het klinkt een beetje ingewikkeld, dit stuk van het menu, maar eigenlijk is het zoeken naar zo'n schaaltje het enige ingewikkelde onderdeel van het menu.

De pofaardappels (van 300 of 325 gram per stuk) kun je vinden in Turkse winkels, bij marktkramen en bij groenteboeren. Bestel ze anders bij je groenteboer, als je zeker wilt zijn.

• 8 grote pofaardappels van zeker 300 g per stuk
• 120 g geraspte oude kaas
• 120 g boter, in kleine vlokken

Pak elke aardappel met aluminiumfolie in. De aardappels hebben  ongeveer anderhalf uur in de oven nodig op 200 graden om helemaal goed gaar te worden. Het ligt ook wel een beetje aan je soort oven hoe lang het precies moet, je kunt het ook een week van te voren een keer uitproberen met 1 aardappel als je zeker wilt zijn van de timing. Met een sateprikker kun je controleren of de aardappel al gaar is. Let vooral op dat de aardappel echt helemaal gaar is, als ie nog te hard is, heb je verderop een probleem.

Haal de gare aardappels uit de oven. Laat er vier in aluminiumfolie zitten. Pel dan de anderen uit, en plaats elk in een schaaltje. Snij in de lengte open. Haal nu met een botermesje (of als je dat niet hebt met een dessertlepel) flink wat aardappel los en prak een beetje, een beetje alsof je puree ervan maakt. Prak 1/8ste van de kaas en 1/8ste van de boter door elke aardappel.

Op dit filmpje zie je vrij goed hoe de professional op straat de aardappel los haalt. Als je het zelf doet gaat het bij de eerste aardappel nogal langzaam, maar bij de tweede gaat het al een stuk sneller. Ons leek het eerst heel moeilijk, maar het viel echt mee en ging ook snel. Je kunt het eventueel ook met z'n tweeën doen. Serveer nu de aardappels met alle onderstaande salades en sauzen. Iedereen kan zijn eigen aardappel vullen. De andere vier gare aardappels bereid je net als hierboven als iedereen klaar is met de eerste aardappel.

Cacik

• 200 g volle yoghurt
• 1/2 komkommer, fijngeraspt
• 3 of 4 tenen knoflook, uitgeperst
• 4 takken munt, fijngehakt

Meng alle ingrediënten. Maak minstens een uur van te voren en bewaar in de koelkast.

Cole-slaw

• 250 g witte kool, fijngesneden in sliertjes
• 1 klein worteltje (50 g), geraspt
• 2 takken bladpeterselie, fijngehakt
• 4 el yoghurt
• 2 el creme fraiche
• 2 el oljfolie
• 2 el citroensap
• snufje zout

Meng de yoghurt, creme fraiche, olijfolie, citroensap en zout door elkaar. Proeven of er nog iets bij moet. Meng dan de kool, wortel en peterselie door de saus.

Duitse rodekoolsalade

• 250 g rode kool, fijngesneden in sliertjes
• 2 el yoghurt
• 2 el (appel)azijn
• 2 el olijfolie
• 2 tl honing
• snufje zout

Meng de yoghurt, azijn, olijfolie, honing en zout in een kommetje. Meng de saus door de kool. De kool neemt de saus op, maar dat geeft niet.

Bulghursalade

• 80 g grove bulghur
• 400 ml water
• 4 takken munt, fijngehakt
• 4 takken bladpeterselie, fijngehakt
• 2 el olijfolie
• sap van een halve citroen
• 2 dessertlepels tomatenketchup
• gedroogde rode peperpoeder naar smaak (wij deden veel, omdat een pittige bulghursalade lekker is. We kochten de gedroogde peperpoeder in de Turkse winkel. Eventueel kun je ook 1 of 2 fijngehakte scherpe rode pepers doen. Of cayennepeper. Of weglaten als je niet van pittig houdt.)
• snufje zout

Kook de bulghur in het water gaar, dit duurt een minuut of 20. Giet af. Meng alle andere ingrediënten erdoor.

Bietensalade

• 2 bieten (bieten van ongeveer 180 g per stuk)
• 2 takken dille, fijngehakt

Doe de bieten in een magnetronschaal. Overgiet met twee wijnglazen water en dek af met een schaal of magnetronfolie. Doe 8 minuten in de magnetron op 800 Watt. Laat een beetje afkoelen. De biet schillen en in blokjes hakken. Dille er over verdelen.

Zuurkoolsalade

• 160 g zuurkool

Doe de zuurkool in een schaaltje. Klaar.

De extra's

Doe 30 jalapenopeper-ringetjes in een schaaltje.

Doe 100 g olijvenringetjes (zwart of groen of door elkaar) in een schaaltje.

De sauzen

Zet op tafel tomatenketchup, mayonaise, HP-saus of barbecuesaus en mosterd.

Variatie-opties

Je kunt oneindig variëren. Zo kun je ook huzarensalade maken. Of een salade van gekookte wortel en koriander en limoensap. Of een maissalade. Kaassalade. Of plakjes lenteui, zilverui, augurk. Piccalily kan ook op tafel. Om de aardappels te prakken gebruikten wij oude kaas. In Turkije nemen ze een milde witte kaas. Feta leek ons te zout, dus namen we oude kaas en die deed het goed. Maar ook met de kaas kun je variëren.

Ervoor en erna

Het menu is behoorlijk vullend. Vooraf kun je natuurlijk best een toastje of nootje eten, maar een heel voorgerecht raden we af. Toe kun je bijvoorbeeld een beetje lekker ijs eten. Dus eet er het zelfde voor en na als je bij bijvoorbeeld een machtig gerecht als kaasfondue zou doen.

Alle hierboven vermelde salades kun je een dag van te voren maken.

Tertia, culiredactie en drijvende kracht achter Vegatopia tot 2016, houdt van restaurants, bij voorkeur in het buitenland.