Al sinds 1977 is 1 oktober World Vegetarian Day. En ondertussen is minder vlees eten, helemaal geen vlees eten of totaal afzien van dierlijke producten best hip geworden. Maar liefst niet te dogmatisch. Daarom is het zo jammer dat strikte veganisten nogal eens met het belerende vingertje wijzen. Wij vinden dat het tijd wordt voor 'lekker vegan voor iedereen'.
Nee, wees gerust, Vegatopia wordt niet veganistisch. Of in ieder geval niet meer dan we nu al zijn - want natuurlijk publiceren we ook regelmatig lekkere vegan recepten. Vegetariërs en vleesverminderaars vind je in alle soorten en maten: van de flexitariër via de lacto-ovo-vegetariër tot de strikte veganist. De redenen om flexitariër, vegetariër of veganist te worden, lopen nogal uiteen: gezondheid, milieu, dierenwelzijn, religie, of zelfs gewoon 'lifestyle'. In ieder geval speelt de intentie om iets goeds te doen voor jezelf en anderen een zekere rol.
Principes en praktijk
Principes zijn goed, en naar die principes leven is zelfs nog beter. Minder of geen vlees eten, en minder of geen zuivel of eieren gebruiken, is ontegenzeggelijk goed voor het dierenwelzijn. Maar hoe ver kun of wil je gaan? Een asceet leeft misschien niet langer, maar het leven lijkt wel langer te duren. Ergens moet je dus een grens trekken, zodat je toch nog plezierig kunt leven.
Er zijn vele goede redenen om strikt veganistisch te leven. Pas als je geen zuivel of andere producten van dierlijke afkomst eet - of gebruikt (denk aan leer of cosmetica) - kun je zeggen dat je met je levensstijl de veehouderij niet direct en ook niet indirect in stand houdt. En wat let je? Je kunt tenslotte heerlijk eten op zuiver plantaardige basis - denk aan de Indiase keuken. Er zijn volop alternatieven voor leer en wol, en ook voor cosmetica zijn dierlijke producten of dierproeven niet strikt nodig. Je moet je een beetje inlezen, op aardig wat dingen letten, maar veganistisch leven is prima mogelijk.
Maar de praktijk is toch weerbarstiger. Vlees en zuivel zijn nu eenmaal een belangrijk onderdeel van de (Westerse) eetcultuur. Producten van leer en wol zijn alomtegenwoordig - en doorgaans ook mooi en chique. En niet iedereen kan of wil zich deze producten volledig ontzeggen. Maar als we allemaal van dat alles een beetje minder nemen en sommige dingen helemaal links laten staan, zijn we al een flink stuk verder.
Hoe goed is goed genoeg?
Er zijn echter onder de veganisten nog steeds aardig wat mensen van het ongezellige, dogmatische type 'alles of niets' - in ieder geval kom ik ze nog steeds tegen en ik merk dat ook aan de manier waarop veganisme online en in andere media wordt gepropageerd. Een mooi voorbeeld is de Duitse website vegan.eu. Daar krijgen de vegetariërs nota bene ter gelegenheid van World Vegetarian Day een fikse veeg uit de pan. Vrij vertaald: "Vegetarisme is een goede manier om het veganisme te promoten in onze verdorven, vleesetende wereld, maar uiteindelijk zal het inconsequente vegetarisme worden gezien als een beweging die het ontstaan van een maatschappij zonder dierenleed tot sint-juttemis verschuift." Krijg je na het lezen van die zin ineens ook zo ontzettend zin om lid te worden van die club, zodat je ook beter bent dan 'de anderen'?
Ik heb geen zin om nog eens de discussie op te rakelen of de mens al dan niet er recht op heeft om dieren te domesticeren, te houden, te gebruiken of zelfs op te eten. Maar één ding staat als een paal boven water: veganisme is niet de enige oplossing voor al onze problemen met betrekking tot voedsel, dierenwelzijn en milieu. Een overtuigde veganist zou er ook voor moeten kiezen, slechts seizoensproducten uit de regio te eten. Fair-trade chocolade, koffie of bananen zijn een leuk begin, maar wat hebben die producten überhaupt in Europa te zoeken? En wat te denken van alle dieren die worden gedood door windmolens, autoverkeer, of zelfs als je loopt (hoeveel mieren en andere insecten heb je vandaag doodgetrapt)? Ja, de argumenten zijn een beetje gemeen en populistisch, maar volgens mij voldoende om te laten zien dat een wereld zonder dierenleed, uitbuiting en belasting voor het milieu ook niet mogelijk is als iedereen strikt veganistisch leeft.
Lekker vegan voor iedereen
Naast het flexitarisme lijkt nu ook het flexi-veganisme behoorlijk in opkomst te zijn: in de Spiegel verscheen onlangs een interview met een kok die vegan koken als 'fun' en 'goed voor de seks' ziet. In mijn directe omgeving zijn welgeteld vier vleeseters ineens erg gecharmeerd van de vegan keuken. Onze hondentrainster bijvoorbeeld is lyrisch over de lekkere vegan ontbijtjes en avondmaaltijden die ze, geïnspireerd door een vegan kookboek, in elkaar draait. Maar als er gebarbecued wordt, moet er toch een worstje of kippetje aan geloven.
Moet je flexi-veganisme dan meteen van de hand doen als inconsequent, niet serieus of gewoon 'niet goed genoeg'? Dogmatische veganisten zullen die vraag waarschijnlijk met 'ja' beantwoorden. En snijden zichzelf daarmee in de vingers. Er zijn vele mensen die op hun eigen, wellicht andere wijze bij (willen) dragen aan milieu, samenleving en dierenwelzijn. Met een positieve, open instelling win je meer mensen voor 'je zaak' dan met een vermanend of belerend vingertje. Bovendien: bewust leven is meer dan een wedstrijdje dierenleed vermijden.
World Vegetarian Day, een initiatief van de Noord-Amerikaanse Vegetarian Society, bestaat al sinds 1977. Deze dag markeert de start van de 'Vegetarian Awareness Month' oktober, die op 1 november wordt afgesloten met de World Vegan Day. Wij eten die dag in ieder geval lekker vegan! Jullie ook?
